Hồ sơ khởi kiện được nộp lên Tòa án tối cao Los Angeles nhân danh phụ huynh, giáo viên và học sinh ở 3 ngôi trường là Trường Tiểu học La Salle Avenue ở Los Angeles, Trường Tiểu học Van Buren ở Stockton và trường Children of Promise Preparatory Academy ở Inglewood. 

Hồ sơ khởi kiện nói rằng California đã không thực hiện kết luận báo cáo của các chuyên gia đọc viết, trong đó nói rằng có một “nhu cầu thiết yếu” trong việc giải quyết các kỹ năng và sự phát triển của học sinh, đặc biệt là những em đang học tiếng Anh, học sinh khuyết tật, khó khăn về kinh tế và học sinh Mỹ gốc Phi và gốc Tây Ban Nha.

Các luật sư cho rằng đây là vụ kiện đầu tiên ở nước Mỹ tìm kiếm sự công nhận về quyền đọc viết cho trẻ trong hiến pháp. Nó cáo buộc rằng, chính quyền bang đã không can thiệp khi học sinh đạt tỷ lệ đọc viết thành thạo thấp. 3 trường học khởi kiện là những trường có tỷ lệ này thấp nhất trong bang.

“Đã 5 năm kể từ khi bang xác định được vấn đề cấp bách này nhưng vẫn chưa có một kế hoạch nào để giải quyết” – ông Michael Jacobs tới từ công ty luật Morrison & Foerster, đơn vị đồng hành cùng bên nguyên, nhận định.

“Trong khi đó, bọn trẻ ở những khu vực khó khăn bị tụt lại phía sau, thậm chí là thiếu những kỹ năng đọc viết cơ bản nhất” – ông nói. “Đã đến lúc bang phải chịu trách nhiệm về sự thành công của mỗi học sinh”.

Bang California, cơ quan phụ trách giáo dục của bang và người giám sát hướng dẫn khu vực công – ông Tom Torlakson là những đơn vị và cá nhân được nêu tên với tư cách bị can trong vụ kiện.

Phát ngôn viên của cơ quan phụ trách giáo dục California – ông Bill Ainsworth – không đưa ra bình luận gì về vụ kiện. Nhưng ông cho biết, California có một trong những chương trình “tham vọng nhất” nước Mỹ nhằm giúp đỡ các học sinh nghèo, và bang này đã đầu tư hơn 10 tỷ đô la hằng năm để giúp học sinh khó khăn.

Ông cho biết thêm rằng, có 228 quận sẽ nhận hỗ trợ bổ sung trong năm tới, trong đó có 3 trường khởi kiện bang.

Năm ngoái, tỷ lệ đọc viết thông thạo ở Trường Tiểu học La Salle là 4% - tương đương 171/179 học sinh không đạt yêu cầu theo chuẩn của bang – hồ sơ viết. Thậm chí, có một nam sinh 11 tuổi chỉ làm bài kiểm tra đọc của lớp 3 trong khi cậu đã học xong lớp 5.

Tỷ lệ đọc thông viết thạo của trường Van Buren là 6%. Một học sinh 14 tuổi của trường này chỉ đọc được ở trình độ lớp 2 trong khi cậu bé đang ngồi ở lớp 7.

Ở Children of Promise, tỷ lệ này là 11% vào năm học 2016-2017. Trong một lớp học, các giáo viên phải sử dụng bản audio để giảng về một bài báo nghiên cứu xã hội vì học sinh không thể đọc được nó.

Ngoài vấn đề đọc viết, hồ sơ khởi kiện cũng nêu ra các vấn đề khác như lớp học đông, biến động về nhân sự lớn, thiếu sự hướng dẫn và ít bài tập trong các lớp học.

Hồ sơ cũng nói rằng, bang California đã không thực hiện kết luận trong báo cáo năm 2012 về tình trạng đọc viết của học sinh, trong đó nói rằng nhiều học sinh của bang sẽ gặp “nguy cơ trong học tập” nếu như việc cải thiện khả năng đọc viết không phải là vấn đề được tập trung xử lý ngay lập tức của hệ thống này.

Nguyễn Thảo(Theo New York Times)